Network Marketing Nedir?

Bir mal veya hizmetin satış temsilcisi tarafından yüz yüze kurulacak bir ilişkiyle tanıtılması ve satılması yöntemine doğrudan satış adı verilir. Network marketing de doğrudan satışın geliştirilmiş bir versiyonudur. Network marketingde satış temsilcileri iki yolla para kazanabilirler. Bunlardan ilki, yaptıkları satışlar doğrultusunda sağladıkları kazanç iken diğeri ise ekiplerine kattıkları kişilerin yaptıkları satışlardan doğan kazançtır. Aslında network marketing, kişilere kendi işini kurma ve geliştirme imkanı sağlayan bir iş modeli olarak da kabul edilebilir.

Kapitalist sistemlerin ana vatanı olan Amerika Birleşik Devletleri'nde doğan network marketing, ağ pazarlama sistemi, bir firmanın satışa yönelik yaptığı araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Bir firmanın yaptığı araştırma sonucunda satış temsilcisi ne kadar artarsa, satışların da aynı oranda arttığı görülmüştür. Araştırmayı derinleştiren firma, satışların artmasındaki en büyük etkenin satış temsilcilerinin yakınlarıyla kurduğu iletişim olduğu yani yakınlarına tavsiye etmeleri olduğu belirlenmiştir. Firma, bu sistemi fark etmiş ve işi biraz daha ilerleterek ürünlerinden memnun kalan müşterilerine komisyon vererek, kendi ürünlerini yakınlarını tavsiye etmelerini istemiş ve başarılı olmuştur. Kısacası network marketing tavsiyeye dayalı bir pazarlama stratejisidir.

Network Marketing'in Doğuşu

Pek çok uzmana göre network marketing sistemini ilk kullanan kişi Carl Rehborg'dur. Tavsiyenin gücüne inanan Rehborg, 1934 yılında California Vitamin Company adlı bir şirket kurarak satışlara başlar. 1945 yılında ise network marketing sistemini kusursuzlaştırarak Nutrilite Products adlı şirketi kurar. Bu firma, zamanla diğer katlı pazarlama devlerinin ortaya çıkmasına da önayak olmuştur. Nutrilite Products distribütörleri Rich DeVos ile Jay Van Andel, firmadan ayrılarak Amway Corporation adlı şirketi kurdular. 1994'te Türkiye'de faaliyet göstermeye başlamasıyla birlikte ülkemiz de network marketing ile tanışmış oldu.

Network Marketing Sistemi

Farklı bir satış tekniği olarak kabul edilebilecek olan network marketing sistemi, mal veya hizmetin evlerde ya da ofislerde, kısacası perakende satış noktası sayılamayacak yerlerde müşterilere yüz yüze olacak şekilde tanıtılarak satış temsilcileri tarafından satışının yapılmasıdır. Satış temsilcisi de sattığı ürün üzerinden kazanç elde eder. Bu doğrudan satıştır. Ağ pazarlama ise çok katlı pazarlama sistemidir. Yani satış temsilcisi hem sattığı ürün veya hizmetten hem de ekibe getirdiği satış temsilcisinin sattığı ürün veya hizmetten komisyon alır. Network marketing sisteminin pek çok reklam modelinden daha etkili olduğu anlaşılınca tüm dünyada yaygınlaşmayı başlamış.

Kimileri network marketing sisteminin 1934 yılında Carl Rehborg tarafından icat edildiğini düşünse de Cambridge doktora teziyle ortaya çıktığını savunanlar da mevcut. Bu nedenle network marketing sisteminin mucidi hakkında halen kesin bir kanı yok. Ancak, günümüzde bu sistemi uygulayarak halen faaliyet gösteren Amway Corporation firması bulunuyor. 80 farklı ülkede hizmet veren firmanın kurucuları ise Rehborg ile çalışma fırsatını yakalamış olan Rich DeVos ile Jay Ven Andel'dir. Dünya genelinde network marketing sisteminin kullanan diğer bazı şirketler ise şu şekildedir; Avon, Dione, Agel, Calivita, Biobellinda vb.

21. yüzyılda teknolojinin gelişmesi ve pazarın giderek büyümesiyle birlikte network marketing sistemi de alabildiğine genişlemiştir. Sistem ilk doğduğu mantıkta günümüzde de devam etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri sınırlarını aşarak dünyaya yayılan sistem, Türkiye'de gerektiği ilgiyi görmese de 1 milyon katılımcıya ulaşmıştır. Network marketing sistemini ülkemizde genellikle üniversite öğrencileri veya ev hanımları ek gelir elde etmek amacıyla kullanıyorlar.

Durumu klasik ticaret sistemi üzerinden anlatmaya çalışırsak, 30 liralık maliyeti olan bir ürün veya hizmet, son kullanıcıya 150 TL'den sunuluyor. Bunun nedeni ise üretici firma, toptancı firmaya ürünü 50 TL'ye, toptancı firmada perakendeciye 80 TL'ye satıyor. İşçi ücretleri, reklam, mağaza kirası, reklam gibi giderler de kaleme alındığında ürünün maliyeti, perakendeci için 130 TL oluyor. Kendi karını da üzerine koyarak satışa sunduğunda ise tüketicilerin 30 TL'lik ürünü 150 TL'ye almaları bekleniyor. Network marketing sisteminde ise yalnızca bir aracı bulunuyor. Bu aracı da distribütörün kendisi olduğu için aradaki pay komisyon olarak distribütörler arasında pay ediliyor. Memnuniyet ve tavsiye kelimeleri network marketing sisteminin temelini oluşturuyor. Tüketici üründen memnun kalırsa, tavsiye eder. Böylelikle talep sürekliliği sağlanır.

Network Marketing Sisteminin Katılımcıya Yararları

Network marketing sistemine dahil olan bir kişinin sağlayacağı ilk kazanç, kendisinin veya ailesinin ihtiyacı olan ürünleri tüketici fiyatı yerine toptan fiyatına alabilmesidir. Firmadan firmaya değişkenlik gösterse de satış temsilcilerine uygulanan indirim yüzde 20 ile yüzde 40 arasındadır. Tüketici olarak elde edilen bu kazanç dışarıdan bakıldığında ufak gibi görünse de, geniş bir ürün yelpazesine sahip olan bir firmanın bünyesinde çalışan satış temsilcileri için asla küçümsenmeyecek bir avantajdır.

İkinci avantaj satış yaptıkça gelirin de artmasıdır. Sisteme ilk kez girildiğinde henüz bir ekibiniz yokken satış temsilcisinin gelirinin büyük bir kısmını oluşturur. Network marketing piyasasında artık kapı kapı dolaşarak satış yapmak pek de uygun görülmüyor. Bu nedenle, sisteme dahil olan kişiler satış politikalarını çevresindeki insanlar üzerinde yoğunlaştırıyor.

Üçüncü yarar ise satış temsilcisinin gelir düzeyi anlamında belirli bir eşiği aşmasını sağlayacak olan ekip oluşturma aşamasıdır. Bağlı olunan firmanın teşvik planı ile ekibinizdeki insanların satış oranına göre prim almaya başlarsınız. Network marketing sisteminin itici gücü, kısacası sunduğu fırsat aslında bu primlerdir. Network marketing sisteminin kullanıldığı ülkelerde ekip oluşturarak prim alan kişiler zengin olmuşlardır.

Network Marketin Sisteminin Tüketiciye Yararları

Network marketing sisteminin tüketiciye en büyük yararı, aracıların ortadan çekilmesi, reklam, mağaza kirası, işçi maaşları gibi giderlerin ortadan kalkmasından kaynaklı ürünleri uygun fiyatlara satın alabilmeleridir.

İkinci avantaj ise satın alacağı ürün hakkında oldukça detaylı bilgi edinebilmesidir. Ürünü satan kişi genellikle müşterinin bir tanıdığı veya akrabası oluyor. Tüketici, satın almak istediği ürünle ilgili bilgi veren her dokümanı satış temsilcisinden alabilir hatta kendisine sözlü bir biçimde anlatmasını isteyebilir. Bu da günümüz tüketicisinin uğradığı reklam baskısı karşısında oldukça özel bir hizmettir.

Üçüncü avantaj ise daha çok perakende kanallarının gelişmediği bölgelerdeki tüketiciler içindir. Bu kişiler için ürünlere ulaşabilme satın alabilme imkanı tanıyor. Böyle yerlerde yaşayan tüketiciler, gelir düzeyleri el verse de perakende satış noktalarında istedikleri ürünü bulamadıkları için satın alamazlar. Network marketing sistemi, bu engelin üstesinden gelerek ürünün veya hizmetin tüketiciyle buluşmasını sağlar.

Network Marketing Sistemi Yasal mıdır?

Network marketing sistemi ülkemizde tamamen yasal olup yüzde 20 stopajla vergilendirilmiştir. Ancak toplumsal anlamda dolandırıcılık konusunda sınıfta kaldığımız için bu sisteme halen soğuk yaklaşıyoruz. Saadet zinciri ya da piramit sistemi olarak adlandırılan dolandırıcılık sistemleri network marketing sisteminin gelişimini de engellemiştir. Başlangıçta istenen sermaye çok yüksekse bilin ki saadet zincirine alınmak istiyorsunuz.