Modem Nedir?

Telefon hatları sayesinde internete bağlanabilen her türlü cihaz aracılığıyla bilgi alışverişinin ve haberleşmenin sağlanmasına yarayan cihaza modem adı verilir. Sayısal verileri telefon hattından geçebilecek hale getirmek için modülasyon ve gelen veriyi bilgisayar, telefon, tablet gibi akıllı cihazların anlayabileceği şekle sokabilmek için demodülasyon işlemi yaptığı için cihaza modem denmiştir. Modemler, internete bağlanmak, bir bilgisayarı uzaktan kontrol etmek ve haberleşmeyi sağlamak için kullanılan cihazlardır. Kağıda gerek duymadan faks çekip alabilen, telefon ahizesini kaldırmadan konuşma sağlayabilen ve telesekreter gibi çalışabilen modemler oldukça kullanışlıdır.

Modemler için gelişmiş telefon da diyebiliriz. Aynı ortamda bulunmayan bilgisayar, printer ve terminalleri birbirine veya daha büyük sistemlere bağlama özelliği sunarlar. Bu sayede kullanıcıların hem iş hem de özel hayatlarını bir hayli kolaylaştırırlar. Ayrıca dosya transferiyle bilgi paylaşımı da yapabilen bu cihazlar, evden iş yerine bağlanarak çalışma imkanı sunuyor. Modemler, bilgi hatları üzerinden araştırma yapmaya, internete bağlanarak dünya üzerindeki gelişmeleri takip etmeye, e-mail servisi sayesinde bütün dünyayla elektronik mektup alışverişi yapmaya, aracı kurumlar üzerinden borsada yatırım yapmaya ve eski dönem bilgilerini almaya yarıyor. İnternete bağlanan cihazlara sahip kullanıcılar için modem olmazsa olmaz ürünlerin başında geliyor.

Modemlerin Genel Özellikleri

Voice Özelliği

Bu özellik sayesinde modemler telesekreter gibi kullanılabiliyor. Telesekreter gibi kullanılabilmesine ek olarak voice özelliği sayesinde modem, çok işlevli bir santral görevi görüyor. Modeminizin voice özelliğini aktif hale getirebilmek için belirli yazılımlardan faydalanmanız gerekiyor.

Veri Sıkıştırma

Özellikle .text uzantılı dosyaların transferi sırasında zaman kazandıran veri sıkıştırma özelliği oldukça önemlidir. Bu formattaki dosyalar gönderilirken, veri sıkıştırma özelliği sayesinde 2 - 4 kat daha hızlı transfer yapılır. Bu özellik de modemin donanımı veya içerdiği yazılım tarafından desteklenmektedir. Donanım tarafından desteklenen veri sıkıştırma özelliği, yazılım tarafından desteklenene göre her zaman daha yüksek performans verir.

Faks Gönderme ve Alma

Son yıllarda modem üreticileri tarafından modemlere faks gönderme ve alma özelliği eklenmiş. Tabii bazı firmaların ürettiği modemler sadece faks göndermeye olanak tanırken, bazıları da hem göndermeye hem de almaya imkan veriyor. Özellikle masaüstü bilgisayarlar için faks gönderme ve alma özelliği oldukça önemlidir. Modemlere faks özelliğinin gelmesinde bu ihtiyacın payı büyüktür.

Windows işletim sistemini kullanan faks programları daha çok kendi sürücülerini yazıcı gibi sisteme yükler. Faks gönderirken yapılması gereken tek şey, Windows işletim sistemiyle çalışan bir yazı programında gönderilmek istenen dokümanı hazırlayıp faks programının yüklemiş olduğu yazıcıyı seçerek dokümanı yazıcıya göndermektir.

Hata Düzeltme

Hat kalitesi düşük olduğunda ya da modem hızlı çalıştığında hata düzeltme işlemi son derece önemli bir özellik haline geliyor. Bu özelliğin devreye girmediği durumlarda veri kaybı yaşanma ihtimali bir hayli yüksektir. Hata kontrolünün gerçekleşmesi için her iki uçta yer alan modemin bu özelliği desteklemesi gerekiyor.

Modem Nasıl Çalışır?

Modemin çalışma mantığı, verileri ses sinyallerine ya da ses sinyallerini verilere dönüştürerek aktarım yapmasıdır. Eğer geniş ağ bağlantısı varsa mutlaka bulunması gereken ağ elemanıdır. Modemler için verilebilecek en iyi örnek, ses bant modemidir. Bu modem, kişisel bilgisayarınızdaki verileri telefon kanalının ses frekansı aralığında elektriksel sinyallere çevirir. Bu sinyaller telefon hatları aracılığıyla taşınır ve alıcı konumdaki başka bir modem tarafından yeniden dijital verilere dönüştürülür.

Modemlerin çalışma mantığını anlatmaya 300 bps modemlerden başlayabiliriz çünkü anlaşılması en kolay modem türüdür. Bu tip modemler sayısal verileri telefon hattı üzerinden taşımak için frekans kaymalı anahtarlama (Frequency Shift Keying) tekniğini kullanır. Bu teknikte farklı bitler, farklı frekanslarla ifade edilir.

Bir terminal modemin bir bilgisayar modemini araması durumunda, 'başlangıç modemi' olarak adlandırılır. Bu aramada gönderici konumdaki terminal modem 0 için 1070 hertz frekans, 1 için de 1270 hertz frekans kullanılır. Alıcı konumundaki bilgisayar modemi ise 0 için 2025 hertz frekans, 1 içinse 22235 hertz frekans kullanarak verileri alır. Bunu nedeni de gönderici ve alıcı konumdaki modemlerin farklı frekanslarda aktarım yapması ve hattı eş zamanlı olarak kullanmalarıdır. Bu duruma full-duplex işlemi adı verilir. Yalnızca tek yönlü veri ileten modemler ise half-duplex olarak adlandırılır ve kullanım alanları pek yaygın değildir.

İki adet 300 bps modem birbirine bağlandığında, terminaldeki kullanıcının gireceği 'a' harfinin ASCII karşılığı 97 olacaktır. Bilgisayar da bu sayıyı 01100001 şeklinde ikilik sisteme dönüştürür. Terminalin içinde yer alan UART cihazı, byte'ları bit'e dönüştürerek terminalin içinde bulunan ve seri port adıyla da bilinen RS-232 port'una gönderir. Terminal modeminin bağlı olduğu port RS-232'dir ve bit'leri alarak telefon hattından yollar.

Modem Çeşitleri Nelerdir?

Modemler daha çok birim zamanda aktarım yapabildikleri veri miktarı üzerinden sınıflandırılırlar. Bu miktarda genellikle bit/s olarak ölçülür. Modemlerin diğer sınıflandırma şekli ise baud ile ölçülen simge hızlarıdır.

1. Dahili (İnternal) Modemler

Bilgisayarın ana veri yoluna takılabildikleri için görevlerini daha aktif bir şekilde yerine getirirler. Cihazın seri port'larını meşgul etmek yerine yazılımsal COM Port üzerinde de çalışabilirler. Sabit seri port kullanmaz, bu nedenle de üzerinde yer alan Jumper'lar ile ayarlanması gerekir. Gücünü, monte edildiği cihazından dahili olarak alır. Ses ayarları ise yazılım kontrollüdür.

2. Harici (External) Modemler

Bilgisayara kabloyla dışarıdan bağlanan modemlerdir. Bu tip modemlerin üstünde telefon hattıyla modemin bilgisayarla bağlantısını yapacağı kablonun takılacağı giriş - çıkış birimleri ve modemin güç besleme girişi yer alır. Harici modemler daha çok kutu formundadırlar. Bu tip modemlerin ön yüzeyinde kullanıcılara modemin anlık durumunu gösteren ışıklar bulunur.

Yapılarına Göre Modem Türleri

Kablosuz Modemler

Harici modemler içerisinde yer alan kablosuz modemler, standart modem özelliklerini kablo gerektirmeden kullanıcıya sunan modem türüdür. Ortama ağ bağlantısını sağlasa da kablosuz modemlerle yalnızca kablosuz alıcıya sahip cihazlar bağlanabilir. Günümüzde akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve tabletler, kablosuz bağlantı özelliğine sahiptirler.

ADSL Modemler

Açılımı, Asymmetric Digital Subscriber Line (asimetrik sayısal abone hattı) olan ADSL, günümüzde en yaygın kullanılan modem türüdür. ADSL teknolojisine sahip modemlere ADSL modem adı verilir. Yüksek hızda internet erişimine olanak tanıyan ve eş zamanlı olarak telefon hattının standart telefon görüşmeleri için kullanılabildiği ağ teknolojisidir.

VDSL Modemler

Açılımı, Very high data rate DSL (çok yüksek hızlı sayısal abone hattı) olan VDSL, ADSL teknolojinin çok daha gelişmiş bir ağ teknolojisidir. Oldukça uzak mesafelerde, daha yüksek hızda internet erişimine olanak tanır. VDSL altyapısını destekleyen modemlere de VDSL modem adı verilir. Bu tip modellerle 300 metreden 55 mbps, 1500 metreden de 13 mbps hıza erişmek mümkündür.