Minimalizm Nedir?
1960’lı yıllara uzanıyoruz. Minimalizm akınının doğduğu yıllara. Aslında bu akım bize “less is more” felsefesini hatırlatıyor yani az, çoktur. Sadeliğin verdiği çokluk duygusu ile hareket eden bir akım. Modern sanat ve müzikte başlamış ilk olarak, devamında günümüze ulaşmış. Öyle ki bırakın felsefi açıdan, mobilyalarda, yaşam biçiminde, kılık kıyafette, müzikte, sanatta kısaca hayatın her alanında karşımıza çıkıyor. Peki nedir minimalizm, biraz bunun üzerinde duralım. Minimalizm için kısaca sadecilik diyebiliriz aslında. Sadeliğin ve nesnelliğin ön planda tutulduğu bir akım. Minimalizm, ABC sanatı ve minimal sanat olarak da ifade edilebiliyor. Müzik ve görsel sanatlarda kullanılsa ve her ne kadar bir sanat akımı olarak ifade edilse de aslında hayatın her yerinde karşımıza çıkıyor. Öyle ki minimalizm kavramını günümüzde bir yaşam felsefesi olarak görenler de büyük çoğunlukta.
Minimalizmin çıkış noktası aslında soyut dışavurumculuğun şekle ve duyguya verdiği aşırı ehemmiyete karşı tepki olmak. Çünkü minimalizmde nesnenin nesne olma özelliğine dikkat çekilir. Bu nedenle görsel sanat alanında, minimalist sanatçılar daha çok heykel üzerine yoğunlaşır. Benzer bir döngüye müzik alanında da rastlıyoruz. Yukarıda da belirttiğimiz gibi minimalizm aynı zamanda müzik alanında da etkisini gösteriyor. Biçimciliği karşı bir tepki olarak karşımıza çıkıyor ve melodilerde sadeliği, basitliği savunuyor. Sık tekrarların öne çıktığı akımın bestecilerinden biri John Adams. Adams bestelerinde hep sade melodiler ile tabiri caiz ise “kulak yormayan” tonları vurguluyor. Yann Tiersen da bu isimlerden biri.
Post minimalizm nedir?
Minimalizm kendi içinde farklı akımları da doğuran bir felsefe diyebiliriz. Post minimalizm de bunlardan biri. Post minimalizm, minimalizmden etkilenerek ya da minimalizmden yola çıkmış çeşitli sanat alanları için kullanılan bir terim olarak karşımıza çıkıyor. Genelde görsel sanatlar ve müzik için kullanılan bir tabirdir. Postminimalist sanat eserleri çoğu zaman kavramsal sanat ile ilişkilendirilebilir ya da karıştırılabilir. Minimalist eserlerin tam tersine, postminimalist eserler aynı zamanda kavramsal olarak da tanımlanabilir. Müzikteki postminimalizm ise, minimal müzik etkisinde kullanılan bir tabirdir.
Minimalist yaşamak nedir?
Minimalizm denince akla gelen ilk şeylerden biri bir sanat akımı olsa da günümüzde pek çok “fanatiği” olan bir yaşam felsefesi aynı zamanda. Müzik ve görsel sanatlar alanında karşımıza çıktı, yaşam felsefesi olarak da varlığını hissettiriyor. Yaşam felsefesi olarak minimalizm, yalnızca ihtiyaç duyulan şeylere odaklanmayı, ihtiyaç duyulmayanları ise tamamen yaşamdan çıkarmayı öğütler. Minimalist yaşam felsefesine göre önemli olan hayatta her şeye sahip olmak değil en az şeye ihtiyaç duymaktır. Bu noktada az çoktur felsefesini yine ve yeniden hissediyoruz damarlarımızda. Minimalist yaşamı belirleyen insanlardan biri geçtiğimiz yıllarda kaybettiğimiz Steve Jobs’tu. Evinde yalnızca Einstein tablosu, lamba, sandalye ve bir de yatak vardı. Apple’ın kurucusu Steve Jobs, iş hayatından tutun da özel yaşamına kadar minimalizmi benimsemiş önemli isimlerden biriydi. Benzer olarak Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in de minimalizm felsefesini benimsediğini görüyoruz. Yıllarca sade giyim tarzı ile eleştirilse de giyim kuşam için zaman harcamamayı tercih ettiğini açıkça dile getiriyor. Minimalist giyim tarzı tam da bu olsa gerek!
Minimalizm kuralları
Nasıl minimalist olunur sorusunun yanıtını düşünsek, zannederiz cevabı vermekte zorlanırız. Çünkü minimalizm her ne kadar kuralları olan bir akım gibi görünse de kişinin yaşam periyodunda ilerlerken oluşturmaya başlayabileceği de bir oldu aslında. Minimalizim ilkelerini aşağıdaki çerçevede toplayabiliriz ancak dediğimiz gibi bir noktada sonra kişinin kendi yaşam dinamiği de devreye giriyor.
İşlevsellik minimalizm ilkesinin ilk adımıdır diyebiliriz. Nesneler ile yola çıkalım. Minimalist yaşam felsefesinde azlığı önemsiyoruz, sadelikten yanayız. Madem öyle, bu durumda nesnelerin işlevleri üzerine bir düşünelim ve kendimize şu soruları soralım; bu nesneyi ne kadar sık kullanıyorum, hatta en son ne zaman kullandım… Benim için ne kadar gerekli, olmaması büyük kayıp mı? İhtiyaç duyar mıyım bir daha kullanmaya yoksa artık hiç gereği yok mu?
Bir diğer madde ise zihinsel süreçler. Örneğin gerektiğinde “hayır” diyebilmek de sadeliğin bir adımı. Her şeye “evet” demenin yükü bize zamanla ağır gelecektir oysaki bazen hayır diyebilmek hafiflemenin de bir yoludur. Kimse kırılmasın, kimse üzülmesin diye tüm yükleri üzerimize çekmek zaten ağır olan yaşam koşullarına bir tuğla daha ekler. Minimalist yaşam felsefesi, minimalizm ya da her ne ise önemli olan sadeleşmek ve yüklerden arınmak. Bu aslında minimalist yaşamın önemli noktalarından da biri.