Sokağa çıksak… 10 kişiye sorsak hipnozun anlamını… Muhtemelen yarından fazlası “böyle bir nevi uyku hali” gibi bir açıklama yapacaktır. Laf aramızda kalsın ama biz de yarı uyku hali diye düşünebilirdik aslında. Gelin görün ki hikayesi o kadar ilginç ki. Her şey bir yanlış anlaşılma ile başladı. Evet, milyonlara etki eden Hipnoz kelimesi “yanlışlıkla” girdi hayatımıza girmiş! Bazı kaynaklara göre hipnoz kelimesinin isim hikayesi şu şekilde. Öncelikle sonunu baştan söyleyelim hipnozun uyku ile hiçbir alakası yok. Dışarıdan baktığınızda hipnozdaki kişi sanki derin, huşu içinde, huzurlu bir uyku çekiyormuş gibi görünür ki muhtemelen bu görüntüden biz hipnozun uyku hali olduğunu düşündük. Bu konuya ilerleyen satırlarımızda değineceğiz, biz şimdi şu ilginç isim hikayesine gelelim önce…
Hipnoz olmak ne demek?
Dışarıdan bakıldığında sanki uyku hali gibi görünmesini ilk biz düşünmedik. Zamanında İskoç bir doktor olan James Braid’e göre de bu durum yarı uyku hali gözükür. 1840’lı yıllardan bahsediyoruz bu arada. Dr. Braid, bunun bir uyku hali olduğunu düşündüğü için Eski Yunan’daki uyku tanrısı olan Hypnosis’ten esinlenerek bu duruma hipnoz adını koyar. Aradan çok kısa bir süre geçer ve Dr. Braid bu trans halinin uyku olmadığını fark eder. Hipnoz adının doğru bir kullanım olmadığını anlatsa da dillere yerleşmiştir bir kere. Artık herkes bu uyku halini hipnoz olarak telaffuz etmeye başlamış ve böylelikle dilimizde ve zihnimizde yerini almış. Peki madem uyku hali değil o halde nedir bu hipnoz? Hipnoz bir bakışla, sözle veya yardımcı nesneler kullanarak telkin ile oluşturulan bir trans hali olarak tanımlanabilir. Bir bilinç halidir diğer bir deyişle. Esas önemli nokta şu: trans sırasında kişi ne hisseder, hipnoz nasıl yapılır? Gelin bunu farklı bir başlıkta ele alalım…
Hipnoz nasıl yapılır?
Hipnoz yapılacak kişi önce bir sandalyeye oturtulur. Hipnozu yapacak olan kişi birtakım ışık, obje, bakış ya da telkin yolu ile karşısındakini hipnotize etmeye başlar. Hipnoz olmaya başlayan kişi üzerinde bir ağırlık hisseder; hafif bir gevşeme ve sersemlik hali de onu izler. Gözleri kapansa bile hafif titremeler görülebilir. Zihinsel faaliyetleri zayıflar ve kol ve bacaklarda hafif ağırlaşmalar oluşur. Yavaş yavaş hareketsizleşir. İlerleyen aşamalarında kişinin dünya ile bağlantısı kesilir. Hipnoz olan kişi hipnoz yapan kişinin sesine odaklanır sadece. İradesi, onun komutasına girer bir anlamda. Ondan sonra hipnoz hangi amaç için yapılıyorsa, o yönde ilerler. Herkes hipnoz yaptırabilir sadece bazı kişiler hariç. Özellikle 5-6 yaşından küçük çocukların ya da 70 yaşını aşmış kişilerin hipnoz edilmesi zor olur. Yanı sıra bazı kişilerde hipnoz kesinlikle uygulanmaz. Zihinsel rahatsızlığı olanlar, zekâ seviyesi düşük kişiler, beyin ile alakalı sorunlar yaşayan kimseler ya da herhangi bir nedenle hipnozdan korkan kişilerin hipnotize edilmesi sakıncalıdır. Bunların dışında, uzmanlarca uygun görülen herkes hipnoz olabilir. Burada önemli 3 temel unsur vardır; gönüllü olma, konsantrasyon ve hayal gücü. Bunlar hipnoz olmanın temel adımlarını oluşturur.
Hipnoz çeşitleri nelerdir?
Hipnoz sadece bir amaca hizmet etmez. Örneğin zayıflamak için hipnoz, hipnozla sigarayı bırakmak, fobileri yenmek, özgüven eksikliği, cinsel problemler, istemsiz alışkanlıklar gibi pek çok alanda hipnoz tedavisinden yararlanılabilir. Grup hipnozu, oto hipnoz, ilaçla hipnoz ya da sosyal hipnoz gibi çeşitlerini sıralamak mümkün.
Hipnozun etkisi ne kadar sürer?
En büyük korkulardan biri hipnozdan çıkamamak. Sanki o trans haline bir kez girince bir aksilik olacak ve yarı uyku halinden hiç çıkamayacakmış gibi hissedebiliriz. Hipnoz yaptıranların en büyük korkularından biri olarak karşımıza çıkar. Yapılan araştırmalara göre hipoterapist ile hipnoz yapılan kişi arasında bir etkileşim vardır. Hipoterapistin vereceği telkinler ile danışan saniyeler içinde hipnozdan çıkacaktır. Bu arada hipnoz sırasında bütün sırlarınızı afişe etmezsiniz bunu da söylemiş olalım. Hasta hipnoza girse bile açık kalan bilinç kısmı daima tetiktedir eğer uygun olmayan bir davranış sezerse danışan o anda hipnozdan çıkacaktır. Hipnoz sırasında söylenen sözler, yapılan davranışlar bıçak sırtıdır diyebiliriz.
Hipnoz ne işe yarar?
Hipnoz ile zararlı alışkanlıklardan, yeme bozukluğundan, bilinç altı kirliliğinden kurtulabilirsiniz. Özellikle psikolojide hipnoz oldukça sık rastlanan bir olgudur. Ancak her şeyde olduğu gibi hipnozda da bir sınır vardır. Her hastalığın tedavisi hipnozla olmayabilir. Bazı hastalıklarda hipnoz ile tedavinin mümkün olup olmadığı yalnızca fiziki muayene, laboratuar ve görüntüleme tetkiklerinin ardından doktorun onayı ile yapılabilir. Her hastalıktan hipnozla kurtulunamasa da pek çok sorun için hipnoz tekniğinden yararlanılır. Hipnoz seansı genellikle 45 ila 60 dakika arasında sürer. Her danışan için özel bir zaman dilimidir bu nedenle tam olarak sınırlamak da doğru olmaz.
Hipnozun zararları nedir?
Hipnoz kelimesi dilden dile yayıldıkça tıpkı çoğu meslekte olduğu gibi bu alanda da bazı sahte insanlar da olabiliyor. Hipnoz yapılma vaadi ile çok daha tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. Eğer hipnoz eğitim almış, tecrübe kazanmış ve işinin ehli insanlar tarafından yapılıyorsa; mekân ve zaman doğru ise herhangi bir zararı yoktur. Her şeyin çaresinin hipnoz olmadığı gibi, asla zararı yoktur gibi keskin cümleler de kullanmamakta yarar var. En doğru olan bir uzman kontrolünde hipnoz tedavisine karar verilmesidir.