Duygusal Zeka Nedir?
Gelin önce duygusal zekanın tanımı ile başlayalım söze; malum, önce anlamını bilelim ki sonra derinine inebilelim. Duygusal zekâ, stresi azaltmak için olumlu yönde duyguları yönetmek, başkaları ile empati kurabilmek ve zorlukların üstesinden gelerek gerilimi etkisi hale getirme yeteneğidir. Uzun uzadıya kurduğumuz cümleden sonra şimdi biraz derinlere dalalım.
Duygusal zekâ birkaç niteliğin birleşiminden oluşur diyebiliriz bu niteliklerin çatısı ise kişisel yeterlilikler ve sosyal yeterliliklerdir. Kişisel yeterlilikler, kişinin başkalarıyla olan iletişiminden söz etmez. Kendini tanıma, kendini yönetme üzerine odaklanır. Kendini tanıma; duygu ve düşüncelerin davranışları nasıl etkilediğini anlamakla başlar. Kendini yönetme ise artık bu duyguları kontrol altında tutabilme ya da değişen koşullara adapte olabilme olarak tanımlanır. Sosyal yeterlilik ise iletişim becerilerinden oluşur; bireyler arası ilişki kalitesini yükseltmek için diğer insanların ruh halini, davranışlarının nedenlerini anlayabilme kabiliyetidir. Bir de ilişki yönetimi var. Bunu da iyi ilişkiler geliştirmek için duyguları fark etme olarak özetleyelim. Bu saydıklarımızın hepsinde temel “duygular”. Duyguların üzerine inşa edilen başarılar var diyebiliriz.
Duygusal zekâ, profesyonel hayatı etkiler mi?
Elbette etkiler. Yapılan araştırmalar sadece IQ başarısının işte başarı getirmediğini beraberinde EQ yani duygusal zekanın da olması gerektiğini gösteriyor. Bunu basit bir örnekle açıklayalım mesela. Sınava hazırlanıyorsunuz… Her şey ezberinizde, kitaplar sular seller olmuş. Mental olarak sınava hazırsınız ve şu ana kadar aksi giden hiçbir şey yok. Sınav günü geliyor. Sınav kâğıdı önünüze geliyor ve birden heyecan basıyor; eliniz ayağınıza dolaşıyor ve bildiğiniz bir şeyi bile hatırlamaz hale geliyorsunuz. İşte duygusal zekâ burada devreye giriyor. Çünkü aynı zamanda stres yönetimi de duygusal zekanın içine giriyor. Her koşul yerindeyken bir heyecan ve iyi yönetilemeyen stres yönetimi nedeniyle başarısızlık geliyor. Yine yapılan başka bir araştırma gösteriyor ki bütün iş kollarında başarının %58’lik bir payı duygusal zekâ kaynaklı.
Duygusal zekâ özellikleri nelerdir?
Duygusal zekaya sahip insanların genel olarak barındırdıkları özellikleri birkaç maddede toplayalım
Empati yetenekleri yüksektir!
Duygusal zekaya sahip olan insanların en dikkat çekici özelliklerinden biridir empati. Olayları karşındakinin bakış açısıyla görebildikleri için verdikleri kararlar genellikle doğru oluyor. Bencil yaklaşımlardan uzak duruluyor ve böylece sosyal bir varlık olabilme konusunda ilk adım atılıyor.
Çözüm odaklıdırlar!
Onlar için sorun değil çözüm önemlidir. Sorunları yük edip altında ezilmek yerine hemen durumu anlayıp çözüm yoluna giderler. Sorunlardan sürekli olarak yakınmanın, durumlardan her daim şikâyet etmenin onlara bir getirisi olmadığını bilirler. Bu nedenle sorunlara odaklanıp mutsuz olmak yerine çözüme odaklanıp hayatta mutlu olmaya odaklanırlar.
Motivasyonları yüksektir!
Çünkü ne yapmaları gerektiğini bilirler. Kendi duygu ve düşüncelerine nasıl yön vermeleri gerektiğini bilirler ve bu da motivasyonlarını yüksek kılar. Zaten çözüm odaklı da olduklarından kolay kolay kırılmaz bu motivasyon kabiliyetleri. Hal böyle olunca zaten başarı gelir.
Günah keçisi aramazlar!
Başarısızlıklarından dolayı başkalarını suçlayıp kendilerini görmezden gelmezler. Elbette bu demek değil ki kendilerinde suç aramazlar. İğneyi başkasına çuvaldızı kendilerine batırırlar ancak bunu yaparken ne kimseyi suçlarla ne kendilerini yererler. Yapılan hataların, yanlış tercihlerden kaynaklandığını bilirler ve kabul ederler.
Her şeyi kontrol edemeyeceklerini bilirler
Kontrol delisi değillerdir. Her şeyi kendilerinin yapamayacaklarını bilirler. Ne kadar uğraşsalar da bazı şeyleri kontrol edemeyeceklerinin bilincindedirler ve bu konuda kendilerini rahatlatırlar. Böylelikle strese girmezler ve paniğin getirdiği hatalara düşme oranları azalır.
Hataları tecrübe olarak görürler
Aynı zamanda hata yapmaktan da korkmazlar. Başarısızlıkları tecrübe olarak görürler. Başarısız olma korkusuyla kendi konfor alanlarını sıkıştırmazlar, kendilerini bu duruma hapsetmezler. Her şeyi tecrübe olarak görürler ve durumların arasında sıkışmak yerine çıkış yolu bulmak için uğraşırlar.
Duygusal zekâ nasıl geliştirilir?
Duygusal zekâ ve karar yeteneğini geliştirmenin ilk adımı duyguları anlamak. Duygusal zekanın geliştirilebilir bir şey olduğunun da bilgisini verelim. Duygusal zekâ eğitimleri ile bu alanda nasıl yol kat etmeniz gerektiğiniz işin uzmanlarından öğrenebilirsiniz. Ancak eğitim almak yerine biraz daha pratik şeylerle günlük hayatınıza yavaş yavaş etki etmek istiyorsanız aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz. Ancak her zaman işin uzmanından destek almanız doğru olacaktır.
* Zor ama stresi azaltmaya çalışın.
* Duygularınızı kontrol altında tutmaya çalışın, nefes egzersizleri burada işinize yarayabilir.
* Olayların çıkmazında kendinizi sürüklemeyin; soruna değil çözüme odaklanın.