5651 Sayılı Kanun Nedir?

Her işletmenin 5651 sayılı kanun uyarınca internet kayıtlarını tutma zorunluluğu bulunuyor. 23 Mayıs 2007 tarihinde yürürlüğe giren 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, internet üzerinden yayınların düzenlenmesi, kontrol altına alınması ve bu yayınlar üzerinden işlenen suçlarla mücadele etmek için çıkartılmıştır.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak kablolu veya kablosuz bağlantıyla internet hizmetini müşterilerine veya çalışanlarına sunan kurum, kuruluş ve işletmelerin yasal olarak yerine getirmeleri gereken belli başlı şartlar bulunuyor. Oteller, internet kafeler, üniversiteler, fabrikalar, alışveriş merkezleri, KOBİ'ler gibi interneti toplu kullanıma açılan kurumların 5651 sayılı kanuna uymaları gerekiyor. Kanun kapsamına işletmelerin müşterilerine sundukları ücretsiz internet hizmetiyle, firmaların çalışanlarına sunduğu ücretsiz internet hizmeti de giriyor.

Günlük hayatta sık sık ziyaret ettiğimiz kafeler, restoranlar veya çalıştığımız kurum içerisinde kullandığımız internet hizmeti, kanun kapsamında bulunuyor. Kurum, kuruluş ve işletmeler tarafından sağlanan bu ücretsiz internet hizmetinin kablosuz bağlantı noktaları genellikle şifrelenmesi gerekir. Şifresiz sağlanan hizmetler güvenli olmamakla beraber kullanıcıların kişisel bilgilerinin çalınması veya virüs ve benzeri yazılımların bulaştırılmasına neden olabilir. Bu nedenle şifresiz bağlantılara asla güvenilmemelidir.

5651 sayılı kanuna uygun şekilde hareket etmek için uygulanabilecek en güvenli yöntem, internet bağlanacak kişinin cep telefonuna bir şifre göndererek telefon numarasının kayıt altına alınmasıdır. Böylelikle gerektiği takdirde hat sahibinin TC kimlik numarasına ulaşılabilir ve yasal takip başlatılabilir. İşletmelerde bu tarz bir SMS doğrulaması uygulanmadığı için ücretsiz ağa bağlanan kişilerin işlediği suçlardan hizmeti sağlayan kurum, kuruluş veya işletme sorumlu tutulacaktır. Bu nedenle işletmelerin, internet bağlantılarını şifrelemeleri ve internetten yararlanan kişilerin bilgilerini kayıt altına almaları, işlenecek olası bir suçta firmayı töhmet altında bırakmaktan kurtaracaktır. Suçun işlendiği gün ve saatte hangi kullanıcı tarafından internete bağlanıldığı, ne kadar süreyle bağlı kalındığı kayıtlarıyla birlikte sunulursa, kimse sorumlu tutulmayacak veya suçlu bulunmayacaktır. Aksi halde işlenen suçu kurum, kuruluş veya işletme üstlenmek zorunda kalacak ve sonuçlarına katlanacaktır.

Bu durumu bir örnekle açıklamak gerekirse kahve içmek için oturduğu kafenin internetine bağlanan kişi terör içerikleri paylaşırsa veya örgüt yazışmaları yaparsa bu durum suç teşkil eder. Bu suçun araştırılması esnasında kafeden ilgili kayıtlar istendiğinde bu kayıtlar sunulamazsa söz konusu suçtan kafe sorumlu tutulabilir. Bu nedenle internet erişimi konusunda işletmeler çok dikkatli olmalı ve yasaların gerekliliklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmeleri gerekmektedir.

5651 sayılı kanun gereğince kayıt altına alma ve güvenilir bir ağa sahip olmanın işletmeler için en güvenilir ve ucuz yolu Firewall cihazıdır. Ağ ayarlarını istediğiniz gibi yapabileceğiniz, kullanıcıların faaliyet zamanını kayıt altına alarak kolayca tespit edebileceğiniz Firewall cihazları bulunuyor. Bu cihazlar sayesinde ağ ayarları kolaylıkla yapılabildiği gibi istenildiği an kullanıcı kayıtlarına ulaşılabilir. Firewall cihazına ek olarak cihazın yazılımının gereklilikleri yerine getiren, kolay kullanıma sahip bir ara yüzü olan, anlık raporlama yapabilen, ayrı bağlantı noktaları oluşturabilen özelliklere sahip olması oldukça önemlidir. Bu nedenle Firewall cihazı almadan önce yasaya uygun olup olmadığına, kullanıcı ara yüzüne, ağ oluşturabilme ve raporlama özelliğine dikkat edilmelidir. 5651 sayılı kanun gereğince internet sağlayıcıların uyması gereken yükümlülükler şu şekildedir;

İnternet sağlayıcısı kurum, kuruluş veya işletme, kendi ağı içerisinde dağıtılan IP adreslerini, kullanıma başlama ve bitiş saatlerini ve IP adreslerine bağlanan bilgisayarların MAC adreslerini elektronik ortamda kayıt altına almak zorundadır.

Bu kayıtların doğruluğunu ve bütünlüğünü doğrulamak, toplanan verileri soyanın oluşturulduğu tarih bilgisiyle günlük olarak kayıt altına almak ve geçmişe dönük 1 yıl süreyle oluşturulan tüm dosyaları saklamak zorundadır. Buna ek olarak, oluşturulan dosyaların gizliliğini sağlamak da internet sağlayıcıların asli yükümlülüğüdür.

5651 Sayılı Kanunun Yönetmeliği

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yayınlanmış olan 5651 sayılı kanunda zaman içerisinde güncellenen yönetmelikler bulunuyor. Bu yönetmeliklerle ilgili konunun amacı, kapsamı, yükümlü olan internet sağlayıcıları, denetleme usul ve esasları, idari yaptırımlar ve uygulamayla ilgili işlemler gibi pek çok başlık altında açıklama yapılmıştır.

5651 Sayılı Kanunun Genel Gerekçesi

5651 sayılı kanun, dünyada ve ülkemizde internet kullanımının hızla artmasıyla birlikte internete bağlanabilen elektronik cihazlar üzerinden işlenen suçlarla mücadeleyi hedeflemektedir. İnternet ortamında işlenen suçların giderek artması, bu suçların ortaya çıkarılmasında yaşanan zorluklar, toplumsal anlamda meydana gelebilecek hasarın telafi edilememesi, bu konuda mücadelesini etkin bir biçimde devam ettirebilecek kurumsal bir yapının, yasal bir düzenlemeyle acilen oluşturulmasını zorunlu kılmıştır. 5651 Sayılı Kanun, Anayasa'nın "Ailenin Korunması" ve "Gençliğin Korunması" başlıklı maddeleri uyarınca; aileleri, gençleri ve çocukları madde bağımlılığından, intihara yönlendirmelerden, cinsel istismardan, kumar ve benzeri alışkanlıkları teşvik eden içeriklerden korumak amacıyla önleyici tedbirler alınmasını amaçlamaktadır.

5651 İnternet Kanunu Maddeleri

5651 sayılı kanunun orijinal ve sonradan eklenen maddeleriyle ilk kez internet aktörlerinin tanımı yapılmış olup bu aktörlerin hak ve yükümlülükleri belirlenmiştir. İnternet erişiminin engellemesine dair usul ve esaslar, 5651 sayılı kanunla düzenlenmiştir. Özel hayatın gizliliği hakkında da düzenlemeler getiren bu kanunla birlikte internet üzerinden yayınlanan bir içerik nedeniyle haklarının ihlal edildiğini düşünen kişiler, içeriğin yayından kaldırılmasını isteyebilir ve cevap haklarını kullanabilirler. 5651 sayılı kanunda belirtilen suçların işlenmesi durumunda bu suçların ihbar edilebileceği bir internet bilgi ihbar merkezi kurulmuştur. Bu kanun gereğince gençler ve çocuklar için zararlı sayılabilecek ve suç teşkil eden içeriklerle mücadele kapsamında filtreleme ve loglama usulü uygun görülmüştür.

5651 Sayılı Kanuna Aykırı Hareketin Cezası

5651 sayılı kanunda açıkça belirtilen gereklilikleri yerine getirmeyen kurum, kuruluş veya işletmelere maddi ve idari para cezaları uygulanır. Yasa gereği işletmelerin log tutmaları ve sundukları internetin kim tarafından hangi tarihlerde kullanıldığına dair geçmişe dönük olacak şekilde kayıt tutmaları, gerektiği takdirde de belgeleyebilmeleri zorunludur. Yasanın bir kısmına veya tamamına uyulmadığı durumlarda maddi ve idari çeşitli yaptırımlar söz konusu olabilir. Verilecek ceza, kanuna ne kadar aykırı gelindiği ile veya kanun gereğinin ne kadarının yerine getirilip getirilmediğiyle değişse de kişilere 15 bin TL, servis sağlayıcılara ise 100 bin TL'ye kadar para cezası uygulanabiliyor. Para cezasına ek olarak hizmet durdurma veya geçici süreyle de olsa iş yeri faaliyetlerinin durdurulması gibi kararlar alınabiliyor. Bu nedenle 5651 sayılı kanunun gerekliliklerini yerine getirmek tüm kurum, kuruluş ve işletmeler açısından önem arz ediyor.